Op mindfulness retraite – een leven van teken

“Waarom doe je dat in hemelsnaam, op stilte retraite gaan?” vragen mensen me weleens. “Om 5 uur opstaan en dan de hele dag volgens een strak schema mediteren. Met ouderwets corvee en zonder enige gezelligheid; is dat niet vreselijk saai?” Elk jaar trek ik me namelijk een tijdje terug uit mijn dagelijkse leven, in een prikkelarme omgeving. Op een plek waar niemand me kent en waar ik diep in mezelf kan duiken. Dieper dan in het vaak vluchtige en drukke leven van alledag. Dat heeft een verfrissende invloed op mijn zelfbeeld en intenties. Mijn vertrouwde omgeving thuis bevestigt namelijk steeds weer wie ik ben, of eigenlijk, wie ik denk te zijn. Tijdens een retraite laat ik mijn gewoonte- en rollenpatronen los, zodat ik weer bewust kan kiezen hoe ik wil leven, vanuit wie ik ècht ben,

Ik ben net terug van een Boeddhistische inzicht-meditatie retraite met als thema 'het ontwikkelen van de juiste inzet ter ondersteuning van opmerkzaamheid, concentratie en inzicht'. De retraite werd begeleid door de zeer ervaren Amerikaanse meditatie teacher Shaila Catherine. Alles bij elkaar heeft ze maar liefst negen jaar van haar leven in afzondering en stilte doorgebracht.

Twee jaar geleden heb ik al eens een retraite bij haar mogen volgen, op dezelfde plek in een bos in de buurt van Naarden. Deze keer sliep ik in precies dezelfde blokhut, vlak naast de serene meditatietuin.

Tijdens een stilte retraite worden condities geschapen die het mogelijk maken om op een andere bewustzijnslaag te komen. Je praat niet met elkaar, raakt anderen niet aan en maakt zelfs geen oogcontact. Tijdens de opening werden door Shaila ook 'de vijf voorschriften' uitgelegd, waar we ons allen aan committeerden tijdens ons verblijf. Deze voorschriften kun je zien als een soort Boeddhistische leefregels of ethische code die als doel hebben de meditaties zo min mogelijk te verstoren.

1e voorschrift: Niet doden Het eerste voorschrift is om niet te doden. Makkie, dacht ik. Tot ik me realiseerde dat er net daarvoor, tijdens de praktische informatie, was verteld dat het terrein deze zomer wemelt van de teken. Dat zou nog een uitdaging worden om een teek los te maken die zich stevig in je vastgebeten heeft, en vervolgens levend terug te gooien.

2e voorschrift: Niet stelen

Het tweede voorschrift is om niet te stelen. Oké, die is goed te doen. Dan hou ik me in om dat schattige, knalrode kleine zeepje in de vorm van een rozenknop in de badkamer per ongeluk in mijn toilettas te laten glijden als ik wegga.

3e voorschrift: Afzien van seksuele handelingen

Het derde voorschrift, om af te zien van seksuele handelingen, leek ook goed haalbaar. Totdat Shaila vertelde dat het denken aan seks hier ook onder valt. Slik….. Onderzoek wijst namelijk uit dat mannen gemiddeld 34 keer per dag aan seks denken (vrouwen overigens 19 keer).

Dit bleek ook één van de kernen van het thema van de retraite te raken; hoe voorkom je dat gedachten je meditatieve staat verstoren? Het zou dus zeker helpen dat er niet gekeken mocht worden naar deelnemers van het andere geslacht. Shaila onderstreepte dit met het voorbeeld dat het voor een herstellende alcoholist ook niet handig is om in een bar te werken. De lama niet op het gras binden dus. Gelukkig kon ik vol compassie naar mezelf kijken, op de momenten dat ik het door had als er weer eens een (erotische) gedachte plotseling en ongevraagd de kop op dreigde te steken. En het lukte me vervolgens meestal om niet verder op die gedachte in te gaan en om mijn aandacht ergens anders op te richten. Pjew…., aanval mindful afgeslagen.

4e voorschrift: Afzien van incorrect spreken Niet liegen dus. Maar ook geen halve waarheden spreken. Spreken tijdens een stilte retraite beperkt zich doorgaans tot een gesprek onder vier ogen met de teacher, alleen als het ècht nodig is. En tot het op fluistertoon tegen de kok zeggen dat je allergisch bent voor pinda’s. Achteraf bleek dit de enige zin die ik zou uitspreken. Uit interesse nam ik me voor mijn innerlijke neiging tot het verdraaien van de waarheid te observeren. En waar ik dan eigenlijk bang voor zou zijn, want dat is wat er onder mijn neiging tot verdraaiing van de waarheid zat. Bang om een ander te kwetsen of om afgewezen te worden als ik eerlijk zou laten weten wat ik vind. Hmm, dat nodigt uit tot meer zelfreflectie.

Uit onderzoek blijkt trouwens dat slechts 5% van volwassenen nooit liegt; zouden dat boeddhisten zijn, vraag ik me dan af? En net als bij het denken over seks zijn het weer mannen die vaker liegen dan vrouwen..

5e voorschrift: Vermijd middelen die de geest bedwelmen Dus op vrijdagavond niet het weekend inluiden met een biertje. Dat is weer typisch zo een gewoontepatroon dat verbonden is aan mijn omgeving thuis. Vrijdag is het eind van de week en dan “heb ik wel een biertje verdiend”. Het was interessant op te merken dat ik er daar totaal geen behoefte aan had. Door de andere context werd mijn het-is-vrijdag-dus-neem-een-biertje programma niet meer automatisch gestart.

Ik merkte dat deze vijf voorschriften gezamenlijk bijdroegen tot een stabielere geest. En dus tot een voedzame bodem voor meditatie. Een andere kern deze dagen was om in die bodem juist die zaadjes te planten die heilzame kwaliteiten ontwikkelen. Om aandacht te richten op voedende, gezonde gedachten en handelingen ter bevordering van rust en een gelijkmoedigheid. Daarbij hielpen de krachtige metta (liefdevolle vriendelijkheid) meditaties. In een metta meditatie stel je je voor dat je liefde, vrede en wijsheid stuurt naar alle levende wezens, inclusief jezelf. Het was heel voelbaar en een ware zuivering van geest en lichaam! Ik deed deze helende meditaties al zo nu en dan, maar nam me voor om ze voortaan dagelijks te gaan doen.

De eerste paar dagen merkte ik hoe moe ik eigenlijk was. Tijdens meditaties knikkebollen en na elke groepssessie doodop. Mijn hele systeem was alle opgespaarde prikkels aan het verwerken. Dat kende ik ook van eerdere retraites; dat ik me dan pas realiseer hoe vol ik eigenlijk zit van het ‘gewone leven’.

Na een paar dagen werd dat minder en dat voelde als een verkwikkende soort reset. Alsof ik weer beschikking had over delen van mijn geest die daarvoor vast hadden gezeten; lichter, helderder, schoner..

Ik weet niet of je wel eens dagenlang met een stuk of 40 niet-pratende vreemden in dezelfde ruimte bent geweest, maar ik kan je vertellen dat dat aardig deprimerend kan overkomen. De gemiddelde in zichzelf gekeerde mens ziet er namelijk niet bepaald happy uit. Er waren momenten dat ik me afvroeg of ik niet in een kolonie meditatierobots terecht gekomen was. Het is dan elke keer weer heerlijk om op de laatste dag mensen open te zien lachen, praten en bewegen. En om te realiseren dat al mijn invullingen over saaiheid, norsheid en serieusheid totaal niet klopten. En juist daar gaat mindfulness over, om tot de ontdekking te komen dat het verhaal dat je gemaakt hebt over het leven niet het leven zelf is. En dat zelfs teken het recht hebben om in vrede te leven. 😊

Ben je benieuwd naar mindfulness en wat het jou kan brengen? Er starten jaarlijks meerdere trainingen, workshops en meditatie bijeenkomsten bij mindfulnessleren.nl . Mocht je nog vragen hebben dan ben je welkom op een gratis en vrijblijvend oriënterend gesprek.